بررسی مهمترین تغییرات قانون ارزش افزوده جدید
مقدمه
فهرست مطالب:
بلاخره قانون ارزش افزوده که از سال ۱۳۸۷ به صورت آزمایشی اجرا میشد در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ به صورت دائمی توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۲ خرداد بعد از بررسی ورفع ایرادات به تایید شورای نگهبان رسید.
طبق ماده ۵۷ این قانون تاریخ اجرای آن شش ماه پس از ابلاغ به رئیس جمهور اعلام شده است و باتوجه به این تاریخ ابلاغ به ریاست جمهوری ۱۲ تیر ماه بود بنابراین به احتمال زیاد از ۱۳ دی ماه قانون دائمی ارزش افزوده اجرایی خواهد بود .
در قانون جدید ارزش افزوده اقدامات وتغییرات قابل ملاحظه ای با هدف رفع ابهامات و چالش های قانون جدید صورت گرفته است ، البته اجرایی شدن سامانه مودیان و پایانه فروشگاهی پیش نیاز اجرای قانون جدید ارزش افزوده خواهد بود و در صورت عدم اجرای برنامه سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی عملا برنامه قانون ارزش افزوده جدید به جایی نخواهد رسید.
مروری بر قانون فعلی که از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۰ به صورت آزمایشی در حال اجرا میباشد .
قانون فعلی از سال ۱۳۸۷ به صورت مرحله ای اجرا شد ودر هر مرحله سازمان امور مالیاتی به تعیین شرایطی دامنه مشمولین مودیان رو افزایش داد .
مراحل فراخوان های مالیات ارزش افزوده :
فراخوان مرحله اول ارزش افزوده که از مهرماه ۱۳۸۷ ابلاغ شد، سازمان امور مالیاتی کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان و همچنین فعالان اقتصادی با مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات بیش از سه میلیارد ریال در سال ۸۶ و یا بیش از یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال در پنج ماهه نخست سال ۸۷ را مشمول کرد .
فراخوان مرحله دوم ارزش افزوده از مهر ماه ۱۳۸۸ گروههای زیر مشمول شدند :
* تمامی واحد های تولیدی اعم از کارخانه و کارگاه و غیره که جواز تأسیس و پروانه بهره برداری از وزراتخانه دارند یا برای آنها صادر میشود.
* تمامی افرادی که از معادن بهره برداری میکنند.
تمامی افراد ارائه دهنده خدمات مالی، حسابداری، حسابرسی *
حسابداران رسمی مشغول به فعالت و مؤسسه های حسابرسی که عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستند*
افراد ارائه دهنده خدمات مدیریت*
افراد ارائه دهنده خدمات مشاوره*
ارائه دهندگان و فروشندگان خدمات انفورماتیک رایانه ای، سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم*
هتل ها (۳ ستاره به بالا) و متل ها*
عمده فروشان، فروشگاه های بزرگ، واسطان مالی، نمایندگان توزیع کالا (داخلی و خارجی)، انبار ها و بنکداران*
نمایندگان مؤسسات صنعتی و تجاری؛ چه داخلی و چه خارجی *
مؤسسه های مهندسی و مهندسی مشاور*
مؤسسه های تبلیغات و بازاریابی*
* تمامی مؤسسات حمل و نقل دارای مجوزات لازم. اعم از زمینی، هوایی، دریایی، باربری و موتوری (مشاغلی که حیطه فعالیت آنها صرفا به حمل و نقلِ مسافر محدود میشود مستثنا هستند)
فراخوان مرحله سوم ارزش افزوده از ابتدای سال ۱۳۸۹ ابلاغ شد که دامنه شمول مودیان گسترش یافت و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام ، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نشده بودند و در صورتی که در سال ۸۷ یا ۸۸ مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات ( غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف ) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر بود، مشمول این مرحله گردیدند.
فراخوان مرحله چهارم ارزش افزوده از مهر ماه سال ۸۹ ابلاغ شد و در این مرحله مشاغل زیر با هر میزان فروش مشمول ثبت نام شدند .
صاحبان کارگاه های صنعتی که برق کارگاه آنها حداقل ۳ فاز ۵۰ آمپر باشد*
جواهر و طلا فروشان*
فروشندگان آهن آلات*
دارندگان تالار های پذیرایی و رستوران*
صاحبان هتل آپارتمان، هتل های یک و دو ستاره و متل ها*
نمایشگاه داران خودرو*
بنگاه داران املاک*
صاحبان تعمیرگاه مجاز خودرو*
صاحبان چاپخانه*
صاحبان دفاتر رسمی*
*صاحب مرکز های ارتباطات رایانه ای، دفتر های خدمات ارتباطی (دفتر خدمات و آژانس های پستی) دفتر های خدمات دولت الکترونیک (پلیس به علاوه ده) و دفتر های خدمات الکترونیک شهر
دارندگان دفتر های خدمات مسافرتی*
دارندگان سینما، تماشاخانه و مکان های تفریحی و ورزشی*
فراخوان مرحله پنجم ارزش افزوده از تاریخ مهرماه ۹۰ ابلاغ شد و طی این مرحله از فراخوان کلیه اشخاص حقوقی که تا مرحله چهارم فراخوان ارزش افزوده مشمول نگردیده بودند ، درصورتی که مجموع فروش کالایا خدمات (معاف یا غیرمعاف ) ازسال ۸۷ تا ۸۹ یک میلیارد ریال یا بیشتر بود دراین مرحله مشمول ثبت نام شدند .
فراخوان مرحله ششم ارزش افزوده از مهر ماه ۹۴ آغاز شد که در این مرحله مشاغل زیر فارغ از میزان فروش مشمول ثبت نام شدند
چلوکبابی ها ، سالن های غذا خوری ، سفره خانه های سنتی ، اغذیه فروشی های زنجیره ای که با مالکیت واحد یا نام و نشان وعنوان تجاری واحد فعالیت دارند .
فراخوان مرحله هفتم ارزش افزوده از مهر ماه ۹۵ اجرایی شده و دراین مرحله کلیه اشخاص حقوقی فارغ از میزان فروش کالا یا خدمات مشمول ثبت نام شدند.
فراخوان مرحله هشتم ارزش افزوده از ابتدای سال ۹۹ اعلام گردید که طی این فراخوان جایگاه داران سوخت مشمول و موظف به ثبت نام و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده گردیدند.
همان طوری که ملاحظه کردید سازمان امور مالیاتی طی مراحلی که عنوان شد مشمولین خود را شناسایی کرد البته به عقیده بنده قانون ارزش افزوده فعلی ابهامات و چالشهای زیادی رو پیش روی مشمولین گذاشت ، که در قانون جدید ارزش افزوده سعی بر این شده تا تا جای ممکن چالشها و ابهامات قانون فعلی را برطرف شود.
در ادامه این مقاله سعی کردم مهمترین تغییرات و اصلاحات قانون جدید ارزش افزوده نسبت به قانون فعلی را مورد بررسی قراربدهم .
مهمترین تغییرات و اصلاحات قانون جدید ارزش افزوده
یکی از اصلاحات صورت گرفته نسبت به قانون فعلی در مورد بحث عرضه کالا به خود بود که طبق ماده ۴ قانون فعلی درحکم عرضه محسوب شده و مشمول ارزش افزوده است .
به عنوان مثال در قانون فعلی ارزش افزوده اگر یک تولید کننده مبلمان یکی از مبلمانهای خود را برای مصارف شغلی استفاده کنند ، این مصرف شغلی درحکم عرضه به خود محسوب شده که این موضوع در قانون جدید ارزش افزوده معاف شده است .
نکته ای که اینجا باید به اون توجه داشته باشیم که برداشت برای مصارف شغلی نه مصارف شخصی ، بنابراین اگر یک تولید کننده محصول خودرا برای مصارف شخصی خود استفاده کند ، باید صورت حساب فروش برای خود صادر کرده و صورت حساب مشمول مالیات ارزش افزوده خواهد بود .
اما مورد بعدی که در قانون جدید ارزش افزوده اصلاح شده بحث تاریخ تعلق مالیات ارزش افزوده است .
تاریخ تعلق مالیات ارزش افزوده مخصوصا برای فعالیتهای خدماتی طبق قانون فعلی به این شکل تعریف شده که تاریخ ارائه خدمت یا صورت حساب هر کدام که مقدم تر باشد . خب اکثر پیمانکاران با توجه به این مورد دچار مشکل هستند ، چون اصولا تاریخ ارائه خدمت در خصوص فعالیتهای پیمانکاری در اولویت بوده و در پیمانهای بلندمدت طبق استاندارد حسابداری شماره ۹ پیمانکار موظف به رعایت استاندارد گردیده و باید درآمد برآوردی بر اساس درصد پیشرفت کار راشناسایی کرده و عملا قبل از ارائه صورت وضعیت قطعی می بایست مبلغ ارزش افزوده ای را که هنوز دریافت نکرده ، طی اظهارنامه ارزش افزوده به سازمان پرداخت کند که این مورد باعث تضییع حقوق مودیان میشد ، این مورد درماده ۳ قانون جدید اصلاح گردیده و ملاک تعلق مالیات ارزش افزوده تاریخ صورت حساب قطعی میباشد یعنی اینکه هر زمان که صورت وضعیت قطعی شد و مورد تایید طرفین قرار گرفت به شرط ثبت در سامانه مودیان بحث شناسایی مالیات ارزش افزوده مطرح میگردد.
همان طور که استحضار دارید، زیر بنای قانون ارزش افزوده ، سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی بوده و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به ثبت معاملات در سامانه مودیان بوده ، لذا تاریخ صدور صورت حساب الکترونیکی که در این سامانه ثبت و توسط طرف مقابل تایید میگردد ، ملاک محاسبه ارزش افزوده خواهد بود .
همچنین در قانون جدید ارزش افزوده در خصوص معاملات نیسه هم پیش بینی هایی انجام گرفته و طبق قانون اگر معامله ای به صورت نسیه انجام گردد و شرایط پرداخت آن توسط طرفین معامله در سامانه مودیان تایید گردد، تازمانی که وجه تسویه نگردیده باشد مشمول ارزش افزوده و جرائم آن نخواهد بود .
یکی دیگر از تغییرات انجام گرفته در قانون جدید ارزش افزوده بحث مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده میباشد .
طبق قانون فعلی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش افزوده و مهلت پرداخت مالیات ارزش افزوده ۱۵ روز پس از هر فصل میباشد ، که این موضوع در قانون جدید به ۱ماه افزایش پیداکرده است.
بحث استرداد مالیات ارزش افزوده پرداختی هم یکی دیگر از اصلاحات انجام شده در قانون جدید بوده به این صورت که در قانون فعلی درصورتی که مودی مالیاتی درخواست استرداد مبلغ بستانکاری (اضافه پرداختی ) خود را داشته باشد ، سازمان امور مالیاتی ۳ ماه از زمان ثبت درخواست مهلت دارد اضافه پرداختی مودیان را بررسی و مبلغ را عودت نماید ، که این مهلت در قانون جدید به ۱ ماه کاهش پیدا کرده است .
استرداد یا تهاتر ارزش افزوده پرداختی بابت ماشین آلات خط تولید .
یکی از چالشهای بزرگی که در قانون فعلی وجود داشت ، بحث استرداد ارزش افزوده پرداختی برای ماشین آلات خطوط تولیدی بود . طبق قانون فعلی واحدهای تولیدی که بابت خرید ماشین آلات خط تولیدی ارزش افزوده پرداخت کرده بودند و آن دسته از مودیان که کالای معاف از ازرش افزوده را تولید میکردند ، باید مبلغ ارزش افزوده پرداختی را به استناد تبصره ۲ ماده ۱۷ قانون فوق الذکربه بهای تمام شده کالای فروش رفته منظور کرده و مالیات ارزش افزوده پرداختی به عنوان اعتبار مالیاتی تلقی نشده و قابل استرداد نبود، اما در قانون جدید در راستای تبصره ۴ ماده ۸ این موضوع بر طرف شده و مبلغ ارزش افزوده پرداختی قابل استرداد و قابل تهاتر با ارزش افزوده دریافتی میباشد .
برخی از مهمترین تغییرات در خصوص معافیت های ارزش افزوده
الف ) حمل ونقل ریلی
در قانون فعلی حمل و نقل مسافر به صورت هوایی ، ریلی ، جاده ای و دریایی معاف از ارزش افزوده است و حمل بار مشمول ارزش افزوده است ، اما در قانون جدید ارزش افزوده ، حمل و نقل هوایی چه برای مسافر چه برای باربری ، مشمول ارزش افزوده شده است و حمل و نقل جاده ای ، ریلی و دریایی چه برای مسافر چه برای حمل کالا معاف از ارزش افزوده میباشد .
ب ) خدمات اقامتی و گردشگری
درقانون فعلی خدمات مراکز اقامتی و هتل ها مشمول میباشند، اما در قانون جدید مراکز اقامتی و هتل های سه ستاره به پایین که دارای مجوز گردشگری هستند معاف از ارزش افزوده محسوب میشوند.
ج) خدمات انبارداری وسردخانه محصولات کشاورزی
درقانون فعلی خدمات انبارداری و سردخانه داری (نگهداری کالا در سردخانه ) مشمول ارزش افزوده میباشد ، که در قانون جدید این خدمات معاف شده اند و همچنین آب برای مصارف کشاورزی که طبق قانون فعلی مشمول ارزش افزوده بود ، معاف از ارزش افزوده گردیده است .
د) ارزش افزوده طلا
طبق قانون جدید ارزش افزوده ، اصل طلا ، پلاتین و جواهر از مالیات ارزش افزوده معاف گردیده است ، کلیه طلا فروشان مکلفند در زمان صدور صورت حساب فروش مبلغ اصل طلا را جداگانه و مبلغ اجرت به صورت سطر جدا در فاکتور درج نمایند و فقط نسبت به مبلغ اجرت مجاز به دریافت مالیات ارزش افزوده میباشند .
ه) معافیت انواع روغن
درقانون فعلی صرفا روغن نباتی معاف میباشد ، اما در قانون جدید انواع روغن ها اعم از نباتی و حیوان معاف از ارزش افزوده شده اند .
فرآیند دادرسی مالیاتی هم در قانون جید ارزش افزوده دست خوش تغییراتی شده است
مهلت اعتراض به برگه مطالبه ارزش افزوده
درقانون فعلی مهلت اعتراض به برگه مطالبه ارزش افزوده از تاریخ ابلاغ به مودی ۲۰ روز بوده که این مهلت همانند مهلت اعتراض به برگه تشخیص مالیات عملکرد به ۳۰ روز افزایش پیدا کرده است .
مهلت رسیدگی ممیز کل به پرونده
در قانون فعلی زمانی که مودی در فرصت قانونی به برگه تشخیص اعتراض میکرد ، ممیز کل ۳۰ روز فرصت داشت تا درخصوص اعتراض مودی بررسی لازم را انجام داده و نهایتا تکلیف اعتراض را روشن کند.
این مهلت ۳۰ روزه در قانون جدید به ۴۵ روز تغییر کرده ، بنابراین در خصوص پرونده ای ارزش افزوده و مالیات عملکرد ممیز کل ۴۵ روز مهلت بررسی اعتراض را دارد .
طرح پرونده در شورای عالی مالیاتی (۲۵۱)
در قانون فعلی امکان طرح پرونده ارزش افزوده در شورای عالی مالیاتی نمیباشد ، اما در قانون جدید ارزش افزوده این امکان فراهم شده تا مودیان مالیاتی درخصوص آرای قطعی ارزش افزوده هیات تجدید نظر به شورای عالی مالیاتی طرح شکایت کنند.
مهلت اعتراض طرح پرونده در شورای عالی مالیاتی (۲۵۱)
در قانون فعلی از آرای قطعی هیات تجدید نظر یک ماه فرصت هست تا در شورای عالی مالیاتی پرونده را مطرح کرد که این مهلت در قانون جدید ارزش افزوده به دوماه افزایش پیدا کرده است .
سعی کردم در این مقاله به صورت خلاصه مهمترین تغییرات قانون ارزش افزوده جدید رو بررسی کنم ، البته تغییرات و موارد قانون جدید ارزش افزوده و پوشش همه موارد قانون جدید از حوصله این مقاله خارج بنابراین اصلی ترین و مهمترین تغییرات تشریح گردیده است
بدون دیدگاه